Artisjok: bloemen op je bord!
Onze tips en weetjes
Wij houden van artisjok. De blaadjes, de bodem, het hart... een artisjok heeft veel om van te houden. Dit bijzondere gezonde mediterrane ingrediënt dat al door de Romeinen werd gegeten, wekt de eetlust op en is dus prima bij de apero of als voorgerecht. Met onze tips en weetjes durf je er zo aan te beginnen!
Wat is een artisjok eigenlijk?
De artisjok is geen groente, geen vrucht, maar… een bloem! Ze is de gesloten bloemknop van de distel, en verre familie van de kardoen, een intussen écht vergeten groente. Een artisjok in bloei is trouwens een prachtig gezicht: uit het oneetbare hooi in het hart van de artisjok groeien prachtige dieppaarse blaadjes.
De lichtjes bittere smaak is heel bijzonder. De artisjok is een bron van antioxidanten (meer dan eender welke groente!) en zou cholesterolverlagend werken, de werking van de lever en galblaas stimuleren, de vitamines B1, B11, C en K en de mineralen folium, ijzer, kalium en fosfor bevatten en de vetverbranding bevorderen.
Wanneer eet je artisjokken?
Artisjokken worden gekweekt in Zuid-Europa en zijn van december tot mei in het seizoen. In het voorjaar vind je soms ook kleine, jonge artisjokken, die in hun geheel gegeten kunnen worden, later worden de grotere, rondere varianten verkocht. Let er bij het kopen op dat de buitenste bladeren fris en glanzend zijn en dat ze dicht op elkaar zitten. Koop ze niet als de blaadjes uit elkaar staan of de bladpunten bruin zin. Die artisjokken zijn te laat geoogst. Artisjok kun je ook in bokaal of blik kopen. Het gaat dan uitsluitend om artisjokharten of artisjokbodems. Die zijn al voorgekookt en opgelegd in lichtgezouten water of olie.
Een artisjok schoonmaken
Als je een artisjok in haar geheel wilt opeten, is het schoonmaken en snijden eenvoudig. Spoel ze en snij de steel af op enkele centimeters onder de bloem. Verwijder eventueel enkele harde bladeren onderaan. Nu kun je de artisjok garen. Als je alleen de artisjokbodem wilt overhouden, heb je er iets meer werk aan. Snij de steel af en snij van de bovenkant ongeveer de helft tot driekwart weg, zodat enkel de bodem achterblijft. Pluk of schil de blaadjes van de rand af. Snij het 'hooi', het harige, vezelige binnenste, met een mes weg. Wat overblijft, is een ronde schijf zonder blaadjes, hooi of taaie stukken. Let op: zodra je een artisjok beschadigt of snijdt, verkleurt ze. Dat heeft geen invloed op de smaak, maar ziet er minder aantrekkelijk uit. Wrijf er dus meteen na het snijden over met een citroen, besprenkel ze met azijn of leg ze in water met wat citroen of azijn. Zo voorkom je verkleuring.
Koken, stomen, bakken…
Koken is de meest gangbare methode om artisjok te garen. Kook ze in ruim gezouten water met een paar eetlepels citroensap of azijn tegen het verkleuren. Je kunt ze ook garen in een groentestomer, in de oven of op de barbecue.
Artisjokblaadjes: lekker met dip
Van een gare, nog een beetje lauwe artisjok de blaadjes afpellen, ze doppen in een lekkere vinaigrette en dan het eetbare 'vlees' met je tanden eraf schrapen… heerlijk! De buitenste blaadjes zijn niet eetbaar, maar hoe dichter je ze bij het hart afpelt, hoe meer 'vlees' eraan zit en hoe lekkerder ze zijn. Als alle blaadjes op zijn en er alleen maar zachte, stekelige, paarsachtige blaadies en (het oneetbare) hooi overblijven, kun je die voorzichtig van de bodem snijden met een scherp mesje. Dan blijft de gare artisjokbodem over. In blokjes gesneden is die heel lekker in sauzen, maar ook koud of warm met wat vinaigrette.
Artisjokharten: het allerlekkerst
Hoe ouder de artisjok, hoe harder ze is en hoe meer hooi ze bevat. Artisjokharten – te koop in blik of bokaal – zijn eigenlijk hele kleine, gekookte en ingemaakte jonge artisjokken. Ze bevatten nog geen hooi en zijn zó zacht dat je ze in hun geheel kunt eten. Ze zijn lekker in salades, in pasta's en op pizza's. Bij ingemaakte artisjokharten is wel veel kwaliteitsverschil. Als je ze puur wilt eten als aperitiefhapje, koop dan de allerbeste kwaliteit: de stevige, met een lange, zachte steel en meestal in kwartjes gesneden. Vaak zijn ze ook gegrild en gekruid en worden ze in olie verkocht. Als je artisjok in een gerecht wilt verwerken, kun je de kleinere hele artisjokharten nemen die in lichtgezouten water ingemaakt zijn. Die zijn meestal goed van smaak, maar wat minder stevig. Ideaal voor op pizza bijvoorbeeld.
Artisjokbodems: handig om te verwerken
Tot slot zijn er nog de artisjokbodems, die je dus overhoudt nadat je een grote artisjok van de blaadjes hebt ontdaan en het hooi hebt losgesneden. Als je geen zin hebt in dat gepruts, kun je gekookte artisjokbodems in blik of bokaal kopen. Ze zijn heerlijk zacht van smaak en de perfecte basis van een (vegetarisch) gerecht. Zo zijn ze ideaal om te verwerken in gerechten met artisjoksmaak, zoals artisjoksoep, een dipsaus met artisjok of een tapenade. Ook deze bodems kun je in veel supermarkten in blik kopen.
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest, YouTube en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!
