Ardens gebraad: wat is dat juist en hoe maak je het het beste klaar?
Keukenklassieker onder de loep
Ardens gebraad is eigenlijk geen keukenbereiding of recept. Het echte werk ligt bij de slager.
Een Ardens gebraad komt meestal uit het rugstuk van het varken en heeft een typische licht gerookte smaak. Dat komt doordat het licht gepekeld en daarna gerookt wordt door de slager. Het enige wat jij hoeft te doen, is dus je bestelling plaatsen. Daarna bereid je het zoals varkensgebraad. Eet deze winter-klassieker met in de oven gegaarde knolgroenten zoals wortel en pastinaak, een smeuïge puree of krielaardappeltjes of – lekker ouderwets – met erwtjes, worteltjes en kroketten.
Lekker korstje
Om je vlees sappig te houden, schroei je je Ardens gebraad eerst helemaal dicht in een braadpan met vetstof op hoog vuur. De beste methode? Zet de pan op het vuur en verwarm er een scheutje goede olijfolie in. Kies niet voor extra vierge olijfolie, want die verbrandt snel. Als de olie goed warm is, doe je er een klontje boter bij, voor de kleur en de smaak. Olie kan heter worden dan boter en net die warmte is erg belangrijk voor het bakken van een lekker stuk vlees.
Goed gekruid
Kruid het vlees met peper en zout net voor het bakken. Doe dit niet te lang op voorhand, anders zal het zout vocht aan je vlees onttrekken.
Zou hou je het mals!
- Koop geen te klein gebraad, het risico op uitdrogen is dan groter. Voor vier personen volstaat een stuk van 800 gram à 1 kg.
- Kies het liefst voor vlees in één stuk. Bind het vlees eventueel op, zodat het gelijkmatig van vorm is.
- Laat een eventueel vetrandje aan het vlees zitten. Dit smelt weg tijdens het braden en zorgt voor extra smaak en sappigheid.
- Haal het vlees een halfuur voor het bakken of braden uit de koelkast en laat het op kamertemperatuur komen. Als je koud vlees in een hete pan legt, schrikt het, spant het zich op en wordt het allesbehalve mals.
- Heb geduld. Gaar het vlees lang, op een lage temperatuur en met boven- en onderwarmte. Een oventemperatuur tussen 150°C en 200°C is het best. Afhankelijk van het stuk gebraad (mager of vet, groot of klein) varieert de gaartijd dan tussen de 35 à 45 minuten.
- Gebraad mals houden, is het sappig houden. Om te voorkomen dat het vlees uitdroogt, bedruip je het geregeld met braadvocht.
- Als er een touwtje rond het vlees zit, haal dat er dan 5 minuten voor het einde van de bereidingstijd af. Zo kan het vlees nog even uitzetten.
- Laat het vlees 10 minuten rusten onder aluminiumfolie als het uit de oven komt. Zo kunnen de sappen zich herverdelen en wordt je vlees extra sappig en mals.
- Gebruik altijd een scherp mes om het vlees te snijden. Niet alleen is dat gemakkelijker, met een bot mes duw je ook te hard op het vlees, waardoor je het vocht eruit perst.
Sausje erbij?
Om een lekkere saus te maken, vertrek je van de bruine aanbaksels in de braadslee. Blus die met vocht (wijn, bier of bouillon), roer ze los met een houten lepel en maak er een saus naar keuze van: champignonsaus, mosterdroomsaus, blackwellsaus (met pickles), portosaus, peperroomsaus… Inspiratie nodig? Die vind je hier.
Tips van de pro's
Peter Goossens: "Gebruik geklaarde boter (of ghee) als vetstof om je gebraad aan te korsten, die zal niet aanbranden. Je kunt deze boter zelf maken door een grote klont roomboter heel zachtjes in een pannetje te laten smelten. De vaste witte delen zakken naar de bodem en de olie komt boven-drijven. Enkel die moet je gebruiken."
Jeroen Meus: "Strooi halve ringen ui rond het vlees in de gietijzeren braadpan terwijl je het vlees aankorst, zo kan de vetstof niet verbranden."
Sandra Bekkari: "Kies met kalfsgebraad voor een slankere optie. Nog gezonder met extra veel groenten!"
Piet Huysentruyt: "Zet je oven nooit op de heteluchtstand, want dat zal je gebraad extra uitdrogen!"
Gezonde combo
Door groenten en gebraad in dezelfde braadslede te leggen, krijg je een smaakvoller gerecht. Daarnaast zorgen de groenten ervoor dat de vetstof rond het vlees niet verbrandt. Bovendien gebruik je de warmte van je oven optimaal én heb je minder afwas. Kies voor lekkere stevige groenten: kwartjes venkel, stukken wortel, raap, pastinaak, rode ui…
Laat de oven het werk doen!
Ovengebraad is heerlijk, zeker op koude dagen. Het is bovendien een time saver op feestjes. Met een ovengebraad vul je meerdere borden in een keer. Jij doet de voorbereiding, de oven doet de rest. Zo heb je meer tijd voor je bezoek.
Zeg niet gewoon varkensgebraad, maar…
- Ardens gebraad: lichtjes gepekeld en gerookt vlees uit de rug.
- Schoudergebraad: de klassieker. Vlees van de top van de varkensschouder, met flink wat gemarmerd vet, dus goed om sappig te braden.
- Hespengebraad uit de dikke bil: van dit stuk wordt ham gemaakt, maar je kunt er ook gebraad mee bereiden. De gaartijd is iets korter dan die van ander varkensvlees. Laat het dus niet te lang laten braden, want dan droogt het vlees uit.
- Spieringgebraad: vlees uit de nek, iets vetter maar lekker sappig.
- Filetkotelet: een mager stuk vlees van de rugspier. Ribkotelet (of ontbeend tot ribstuk) is mager vlees. Laat het dus niet te lang garen, want dan droogt het uit.
- Varkenskroontje: vlees uit het lage ribstuk, met de botjes en het vetlaagje voor extra smaak. Een sappig, mager stuk vlees. Laat zeker de vetrandjes eraan bij het braden.
- Carrégebraad: mager vlees uit de rug.
- Varkenshaasje: het superieure, meest malse en dus ook duurste stuk van het varken.
Tijd & temperatuur
Niet zeker van de kerntemperatuur of van de gaartijd? Gebruik een oventhermometer om te checken of je oven de werkelijke warmte aangeeft. Test na het braden ook de kerntemperatuur van het vlees met een vleesthermometer. Die koop je voor weinig geld bij de kookwinkel of in sommige supermarkten. De kerntemperatuur voor mals varkensgebraad ligt tussen de 58 à 70°C.
Rustig aan…
Snij je gebraad niet meteen aan als het uit de oven komt, want dan verliest het veel vocht. Verpak het in aluminiumfolie en laat het 10 à 15 minuten rusten. Dan kunnen de sappen zich weer door het vlees verdelen en wordt het lekker mals. Je hoeft niet bang te zijn dat het afkoelt: zo'n groot stuk vlees blijft, zeker in aluminiumfolie, wel een tijdje warm.
Gebraad wereldwijd
- Engeland: Sunday roast. In Engeland is het al sinds de vijftiende eeuw een traditie om na de misviering op zondag een groot gebraad te delen met de familie. Het is meestal een rundsgebraad, vergezeld van Yorkshire pudding (muffinvormige soufflés), aardappelen en een rijke 'gravy', ingedikte vleesjus.
- Frankrijk: gigot d'agneau. Samen lang tafelen is de hoeksteen van de Franse cultuur. Op zondag komt vaak een geroosterde lamsbout met kruidenboter op tafel, met gratin dauphinois en knapperige prinsessenboontjes.
- Duitsland: Schweinshaxe. Gebraden varkensschenkel die werd ingewreven met knoflook, zout en karwijzaad, en overgoten met bouillon en witbier. Het wordt urenlang gebraden tot het vlees zacht en mals is en kort onder de grill geplaatst voor een krokant korstje.
- Italië: porchetta. Een traditioneel Italiaans gerecht, waarbij een stuk buikspek, of een hele varkensbuik, wordt gekruid, opgerold en heel langzaam gegaard. Het zwoerd en het vel blijven eraan zitten en worden tijdens de bereiding heerlijk knapperig. De vulling bestaat uit lever, venkelzaad, knoflook, rozemarijn en andere kruiden.
Ardens gebraad 4x anders
1 In een braadzak
Dankzij een braadzak blijft je gebraad bijzonder sappig en mals. Ook gaan er geen waardevolle voedingsstoffen en vitaminen verloren. Wil je een korstje? Rooster je gebraad dan nog 10 minuten onder de grill net voor het serveren.
2 Op de BBQ
Heb je een spit op je barbecue? Probeer dan zeker eens een Ardens gebraad zo te grillen. Ideaal voor een gezellige winterbarbecue.
3 In de airfryer
Een niet te groot gebraad kun je meteen in de frituurmand van de airfryer stoppen. Stel de temperatuur in op 20°C minder dan die van de oven en verminder ook de bereidingstijd met een derde.
4 In de kookpot
Braden kan ook in de pan, mét een dikke bodem. Een gietijzeren braadpan is bijvoorbeeld heel geschikt. Doe het deksel op de pan en zet het vuur niet te hoog. Zorg dat je pan niet té groot is, want op plekjes waar geen vlees ligt, kan de vetstof verbranden. Kun je niet de hele bodem bedekken met vlees, leg dan wat grof gesneden groenten (prei, sjalot, wortel…) rond je gebraad. Die geven ook nog extra smaak aan je saus.
Ga aan de slag met ons basisrecept voor Ardens gebraad
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest, YouTube en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!