Spruitjes: alles wat je moet weten
+ De lekkerste recepten met spruitjes volgens redactrice Jolien
Elke maand zet Jolien met veel liefde een seizoenstopper in de kijker. Hoe groeit dit puur natuur-ingrediënt, hoe smaakt het en vooral: wat doe je ermee in de keuken? Deze maand smult ze van spruitjes.
Te bitter, te plat of te stinkend als je ze klaarmaakt: spruitjes zijn lang niet bij iedereen geliefd. Toch koester ik een bijzondere liefde voor deze wintergroene smaakbommetjes. Ik ben trouwens lang niet de enige, want wereldwijd worden deze kleine Brusselse kooltjes de hemel in geprezen. Ze krijgen een nieuwe smaakdimensie door ze te roosteren in de oven met parmezaan en balsamico, te wokken met sesamolie en sojasaus of rauw fijn te snijden in een salade met appel en nootjes. Al vind ik ze stiekem nog altijd het allerlekkerst hoe mijn mama ze klaarmaakt: gebakken met spek.
Van het veld naar je bord
Zo groeien ze: spruiten worden al sinds de dertiende eeuw geteeld en komen oorspronkelijk uit de regio rond Brussel. De kleine kooltjes zijn nauw verwant aan sluitkolen zoals rodekool en savooikool. Enkel de grootte en groeiwijze verschillen: terwijl uit de plant van een sluitkool één grote kool groeit, groeien er op de stam van de spruitplant verschillende kleine kooltjes.
Zo koop je ze: de kooltjes moeten stevig en gesloten zijn. Zorg dat ze mooi groen zijn, met een bij voorkeur wit snijvlak. Wanneer dat bruin is, zijn de spruitjes niet meer zo vers. Snij dit er dan af als je ze klaarmaakt. Het seizoen loopt van de late herfst tot het vroege voorjaar, met een piek in de winter. Na wat vorst worden de kooltjes zoeter van smaak.
Zo bewaar je ze: bewaar ongekuiste spruiten in een open zak in de koelkast, het liefst in de groentelade, want daar is de temperatuur het laagst. Zo blijven ze tot een week vers.
Zo bereid je ze: spruiten kunnen gekookt, gestoomd, geroosterd, gebakken of gegrild worden. Hoe langer ze gekookt worden, hoe bitterder ze worden. Om de bittere smaak te camoufleren worden spruitjes vaak geroosterd met een beetje olijfolie, peper en zout. Zo komt de natuurlijke zoetheid van de kooltjes naar boven. Ook smaakmakers zoals honing, ahornsiroop en balsamicoazijn verzachten de bittere smaak, net als hartige smaken zoals room, kaas en spek. Maak daarom voor moeilijke eters bijvoorbeeld eens een romige gratin met spruitjes.
Hoe maak je spruiten schoon?
Verwijder eerst het kontje, dat is het bitterste en hardste gedeelte van de spruit. Snij het eraf en verwijder eventueel de buitenste blaadjes. Spoel de spruitjes daarna kort even onder de kraan. Grote exemplaren kun je eventueel in twee snijden.
Waarom stinken spruitjes?
Spruitjes bevatten natuurlijke zwavelverbindingen. Wanneer deze verbindingen tijdens het koken worden afgebroken, komen er gassen vrij die een sterke, onaangename geur hebben. De geur wordt dus sterker naarmate de spruitjes langer worden gekookt. Korter koken, stomen of roosteren helpt om de geur te verminderen. De geur kan ook verschillen naargelang de variëteit en de versheid van de spruitjes. Verse spruitjes hebben vaak een minder sterke geur dan spruitjes die al langer bewaard zijn. Voeg eventueel aromaten zoals citroensap of kruiden zoals tijm of rozemarijn toe om de geur te maskeren.
Hoelang moeten spruiten koken?
Kook ze niet te lang. Afhankelijk van de grootte volstaan 8 à 12 minuten. Test de gaarheid door er met een vork in te prikken. Het spruitje moet zacht zijn, maar ook nog een beetje 'bite' hebben.
7x heerlijk gecombineerd
Spruitjes zijn verrassend veelzijdig en hemels wanneer ze goed gecombineerd worden. Experimenteer naar hartenlust om te ontdekken welke combo jouw favoriet is!
1. De klassieker: met spek
De zoute, rokerige smaak van spek past perfect bij de lichte bitterheid van spruitjes. Bak de spruitjes in het vet van het vlees voor extra smaak.
2. Extra fris: met knoflook en citroen
Bak de spruitjes met knoflook en voeg op het einde een beetje citroensap en geraspte citroenschil toe voor een frisse touch. Simpel, maar smaakvol. Voeg eventueel nog room toe en zet ze op het einde even onder de grill voor een lekkere gratin. Lekker bij pasta.
3. Met 'n Italiaanse twist: met parmezaan en balsamico
Geroosterde spruitjes zijn heerlijk met een beetje olijfolie en een royale hoeveelheid geraspte parmezaan. De kaas voegt een rijke, hartige smaak toe. Wil je het helemaal doen knetteren? Doe dan nog een scheutje balsamicoazijn over de geroosterde of gebakken spruitjes voor een zoetzure smaak die goed contrasteert met de aardse smaak van de spruitjes.
4. Zoet en knapperig: met noten en fruit
Combineer gesneden appelen en gehakte walnoten met gebakken spruitjes voor een herfstachtige salade. Voeg eventueel wat rozijnen, dadels of gedroogde cranberry's toe voor extra zoetheid. Voor een feestelijke twist kun je gehakte pecannoten gebruiken in plaats van walnoten. Geroosterde kastanjes en spruitjes zijn ook niet voor niets een klassieke combinatie. De zoete, nootachtige smaak van kastanjes past goed bij spruitjes.
5. Zoet en pittig: met mosterd en honing
Een saus van mosterd en honing geeft een heerlijke zoet-pittige smaak aan geroosterde spruiten. Meng de spruitjes met deze saus en rooster ze in de oven. Heel lekker bij gebraden kip.
6. Tikje kruidig: met sinaasappel en tijm
De frisse citrustoets van sinaasappel en de aardse smaak van tijm vormen een verrassend lekkere combinatie met spruitjes. Voeg net na het het roosteren wat geraspte sinaasappelschil en gehakte verse tijm toe. Lekker bij op vel gebakken vis in botersaus.
7. Op z'n oosters: met sojasaus en sesamolie
Roerbak de spruitjes met een beetje sojasaus en een scheutje sesamolie voor een oosterse toets. Voeg eventueel ook paddenstoelen als shiitakes toe voor een lekkere umamismaak. Wil je er een volwaardig gerecht van maken? Geef er dan noedels bij en werk ze af met sesamzaad en lente-uitjes.
Geniet van deze heerlijke wintergroente met de lekkerste recepten
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest, YouTube en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!
